ایرباس؛ نمونه موفق یک کنسرسیوم

این کورپوریشن دارای ۱۳۳٬۷۸۲ کارمند و ۱۶ دفتر در کشورهای آلمان، فرانسه، بریتانیا و اسپانیا است. مونتاژ پایانی هواپیماهای ایرباس در شهرهای تولوز در فرانسه، هامبورگ در آلمان، سویل در اسپانیا و تیانجین در چین انجام می‌پذیرد.[۴] این شرکت همچنین دارای شعب در کشورهای ایالات متحده آمریکا، ژاپن و چین است.

شرکت ایرباس از آغاز کار در سال‌های دهه ۱۹۷۰، توسعه و به‌کارگیری فناوری‌های نوین در صنعت هواپیمایی را به ابزار اصلی برتری خود در رقابت با شرکت‌های دیگر از جمله بوئینگ تبدیل کرد. فناوری‌هایی مانند کاربرد گسترده مواد کامپوزیت در سازهٔ هواپیما، ساختار تمام‌رایانه‌ای و دیجیتالی‌کردن بخش عمده‌ای از سامانه کنترل پرواز و نیاز به تنها دو نفر در کابین خلبان، نمونه‌هایی از فناوری‌های توسعه داده‌شده توسط ایرباس هستند، که نه تنها به رشد این شرکت کمک کردند، بلکه هم‌اکنون به صورت استانداردهایی در صنعت هواپیمایی درآمده‌اند.

شرکت ایرباس به‌صورت کنسرسیومی از ادغام تولیدکنندگان هوافضای اروپا شامل آئروسپاسیال-ماترا فرانسه، دایملرکرایسلر ایروسپیس آلمان و کاسا اسپانیا بنیان گذاشته شد.[۵] در سال ۲۰۰۱ میلادی، این مؤسسه تبدیل به شرکتی با سهام مشترک گردید، که در آن ۸۰٪ درصد سهام متعلق به شرکت ای‌ای‌دی‌اس و ۲۰٪ درصد سهام آن نیز متعلق به شرکت بی‌ای‌ئی سیستمز در بریتانیا بود. در ماه اکتبر سال ۲۰۰۶ بی‌ای‌ئی سیستمز، همه سهام خود را به ای‌ای‌دی‌اس واگذار کرد.[۶] در پی تجدید ساختار شرکت ای‌ای‌دی‌اس، ابتدای سال ۲۰۱۴ به گروه ایرباس تغییر نام داد. هم‌اکنون ایرباس دیفنس اند اسپیس و ایرباس هلیکوپترز، به‌عنوان شرکت‌های تابعه ایرباس فعالیت می‌کنند.

ایرباس ای۳۸۰، بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان
تاریخچه[ویرایش]

هواپیمای ایرباس ای۳۲۰ شرکت سوئیس اینترنشنال ایرلاینز
ریشه‌های تأسیس[ویرایش]
ایرباس نخست به صورت کنسرسیومی از شرکت‌های هوافضای اروپایی، شامل آئروسپاسیال-ماترا فرانسه، دایملرکرایسلر ایروسپیس آلمان و کاسا اسپانیا با هدف رقابت با شرکت‌های آمریکایی چون بوئینگ، مک‌دانل داگلاس و لاکهید کورپوریشن، بنیان گذاشته شد.[۵] جنگ جهانی دوم بسیاری از زیرساخت‌های صنعتی اروپا، از جمله صنعت هوایی را از بین برده بود، اما هم‌زمان باعث رشد و شکوفایی صنعت هوایی بسیار موفقی در ایالات متحده آمریکا شده بود.

در سال ۱۹۶۵ در نمایشگاه هوایی پاریس، خطوط هوایی عمده اروپا مسئله نیاز به هواپیمای مسافربری کوتاه‌بُرد و میان‌بُرد را به بحث و تبادل نظر گذاشتند. در همین سال، به درخواست دولت بریتانیا، شرکت هاوکر سایدلی با دو شرکت هوایی فرانسوی به نام‌های برُگِه و نورد برای آغاز طراحی نخستین هواپیمای ایرباس وارد مذاکره شد. این سه شرکت طراحی هواپیمایی با کُد HBN 100 را آغاز کردند.

در سال ۱۹۶۶ میلادی، شرکت سود اوییشن فرانسوی، شرکت آربایتشگماینشافت ایرباس (سپس دویچه ایرباس) آلمانی و هاوکر سیدلی بریتانیایی شرکای اصلی پروژه ایرباس بودند و درخواست تأمین بودجه پروژه به هر سه دولت ارسال شده بود.

پروژه "ای۳۰۰[ویرایش]

کارخانه تولیدی ایرباس در اشتدته، آلمان
کُد ای۳۰۰ از اوایل سال ۱۹۶۷ میلادی برای نامیدن هواپیمای در دست طراحی ایرباس انتخاب شد. این هواپیما قرار بود ظرفیت حمل ۳۲۰ مسافر را داشته باشد و از دو موتور جت برای تولید نیروی پیشرانه استفاده کند.

در ۲۵ ژوئیه ۱۹۶۷، سه دولت اروپایی شریک در پروژه بیانیه‌ای با متن زیر منتشر کردند:

برای افزایش همکاری‌های اروپایی در زمینه هوانوردی، توسعه اقتصادی و پیشرفت فناورانه در اروپا، اقدام‌های لازم برای طراحی، توسعه مشترک و تولید هواپیمای ایرباس فراهم آید. (بیانیه عملیات ایرباس)

پس از توافق نهایی برای همکاری در پروژه ایرباس، رُژه بِتی، به سمت مدیر فنی پروژه "ای۳۰۰" منصوب شد.[۷] وی فرایند ساخت و تولید هواپیما را بین شرکت‌های گوناگون تقسیم کرد و این تقسیم‌بندی از آن دوره تاکنون در ساخت تقریباً همه هواپیماهای ایرباس رعایت می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی قرار شد که اتاق خلبان، ابزار و ادوات کنترل پرواز و بخش میانی زیر بدنه هواپیما در فرانسه تولید شود. رژه بیتی که از طرفداران هواپیمای جت ۳-موتوره بریتانیایی ترایدنت بود، ساخت بال‌های هواپیما را به هاوکر سیدلی در بریتانیا واگذار کرد. همچنین مقرر شد که ساخت قسمت‌های جلو و عقب و بخش میانی فوقانی بدنه اصلی هواپیما در آلمان، شهپرها و اجزاء بال‌ها در هلند و بالک‌های افقی عقب در اسپانیا ساخته شوند.

در ۲۶ سپتامبر ۱۹۶۷ طی توافقی مقرر شد که شرکت سود اوییشن رهبری پروژه را در دست داشته باشد، فرانسه و بریتانیا هر یک ۳۷٬۵٪ درصد و آلمان ۲۵٪ درصد کار را در دست داشته باشند. همچنین شرکت رولز-رویس هولدینگز برای ساخت موتور جت هواپیمای نخست ایرباس انتخاب شد.

در تاریخ ۱۰ آوریل ۱۹۶۹، دولت بریتانیا رسماً از پروژه ایرباس کناره‌گیری کرد و دولت آلمان با استفاده از این موقعیت سهام خود را به ۵۰٪ درصد افزایش داد. پس از خروج دولت بریتانیا از مجموعه سهامداران ایرباس، شرکت هاوکر سایدلی به‌طور مستقل ساخت بال‌های ایرباس را در بریتانیا ادامه داد.

تشکیل صنایع ایرباس[ویرایش]

ایرباس بلوگا؛ هواپیمای اَبَرترابری ایرباس
صنایع ایرباس به عنوان یک گروه اقتصادی در ۱۸ دسامبر ۱۹۷۰ تأسیس شد.[۸] در این گروه شرکت‌های آئروسپاسیال فرانسوی و دویچه ایرباس آلمانی هر یک ۳۶٫۵ درصد، هاوکر سیدلی بریتانیایی ۲۰ درصد و فوکر هلندی ۷ درصد سهم کاری داشتند. در سال ۱۹۷۱، آئرواسپاسیال و دویچه ایرباس جمعاً سهام خود را به ۴۷٫۹ درصد کاهش دادند، تا شرکت اسپانیایی کاسا بتواند ۴٫۲ سهام را دریافت کند.[۹] در ژانویه ۱۹۷۹ شرکت هوافضایی بریتانیا که مالک جدید هاوکر سایدلی بود، ۲۰٪ درصد سهم را از آن خود کرد.

توسعه "ای۳۰۰[ویرایش]
مقالهٔ اصلی: ایرباس ای۳۰۰
نخستین مدل ایرباس ای۳۰۰ پرواز اولیه خود را در سال ۱۹۷۲ انجام داد و نخستین مدل تجاری آن در سال ۱۹۷۴ وارد خدمت شد. نخست موفقیت ایرباس پیشرفت کندی داشت و به دلیل هم‌زمان شدن پروژه "ای۳۰۰" با رونمایی هواپیمای فراصوت کنکورد، کنسرسیوم ایرباس کاملاً زیر سایه تبلیغات کنکورد قرار گرفت، به‌طوری‌که شرکت ایرباس پیش از نخستین پرواز ای۳۰۰ تا ۱۹۷۲ تنها ۱۵ سفارش قطعی برای این مدل دریافت کرده بود و تا سال ۱۹۷۹ تنها ۸۱ فروند هواپیمای ای۳۰۰ در شرکت‌های مختلف خدمت می‌کردند. اما با معرفی مدل ایرباس ای۳۲۰ ناگهان ورق برگشت و ایرباس به عنوان یک بازیگر مهم در بازار هواپیمایی مسافری مطرح شد. ایرباس موفق شد پیش از پرواز ای۳۲۰ تعداد ۴۰۰ سفارش قطعی برای این مدل دریافت کند.